ایستگاه هفتم: رخصتهای روزه
خداوند منت نهاده و با لطف و رحمت خود رخصتهایی را برای روزه داران مرحمت نموده است تا در تنگنا و مشقت قرار نگیرند. از جمله:
نخست: خوردن و نوشیدن از روی فراموشی: روزه دار در حال روزه از روی فراموشی و نسیان چیزی بخورد روزه‌اش صحیح است و قضا ندارد. که رای ارجح جمهور فق‌ها به غیر از مالک رحمه الله چنین است. در حدیثی متفق علیه، أبی هریرة رضی الله عنه از رسول الله صلى الله علیه وسلم نقل می‌کند: «من نسی وهو صائم، فأکل أو شرب، فلیتم صومه، فإنما أطعمه الله وسقاه». هر کس فراموش کرد روزه است و چیزی خورد یا آشامید روزه‌اش را ادامه دهد، خدا او را خورانده و نشانده است.
اما لازم است که اگر در دهانش چیزی بود و به یاد آورد آن‌ها را از دهان بریزد و دیگر به خوردن ادامه ندهد و همچنین کسی که او را می‌بیند بایستی به او یادآوری نماید زیرا این امر به معروف و نهی از منکر و همکاری در نیکی و تقوا است.
دوم: هر کس از جماع یا احتلام شب، جُنب باشد و صبح در همان حالت برخیزد: او روزه‌اش را بگیرد و چیزی بر عهده او نیست، بلکه غسل نماید. یعنی جایز است در حال جنابت نیت روزه گرفت و این خلاف آنچه است که ابوهریره رضی الله عنه فتوا داده بود زیرا آن فتوا مربوط به اوایل امر بوده و بعد منسوخ شده است.
سوم: مسواک بعد از زوال: برای روزه دار رخصت است که بعد از زوال مسواک بزند و حتی در جایی که در بقیه ایام مسواک استحباب دارد در روزه نیز مستحب است. و بعدا درباره آن گفته می‌شود.
چهارم: مضمضه و استنشاق: آب در دهان و بینی کردن جایز است اما به شرط آنکه در آن‌ها زیاده روی نشود تا مبادا از آب چیزی در گلو پایین برود، و روزه باطل شود. در حدیث لقیط بن صبرة رضی الله عنه از نبی اکرم صلى الله علیه وسلم روایت شده: «وبالغ فی الاستنشاق إلا أن تکون صائمًا»، ودر بعضی روایات: «وبالِغْ فی المضمضة والاستنشاق إلا أن تکون صائمًا» در مضمضه و استنشاق مبالغه کن مگر اینکه روزه باشی.
پنجم: اجازه گشودن روزه در روز رمضان برای مسافر: در چنین حالتی اگر روزه با مشقت فراوان همراه باشد خوردنش افضل است حتی اگر با هواپیما یا خودرو راحتی مسافرت می‌نمود.
(برای مریض نیز این رخصت است و کسی که به بیماریی مبتلا است و نمی‌تواند روزه بگیرد یا روزه مرضش را شدت می‌بخشد نیز می‌تواند روزه خود را گشوده و قضا یا کفاره آن را بعدا بجای آورد – مترجم)
نظرات